5 lipca 1945 roku mocarstwa zachodnie wycofały uznanie dla Rządu RP na uchodźstwie i uznały narzucony Polsce przez Stalina tzw. Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Już rok później wprowadzono w naszym kraju ścisłą cenzurę.
Nowy rząd, zgodnie z ustaleniami jałtańskimi, powstał na bazie Rządu Tymczasowego RP. Premierem został Edward Osóbka-Morawski, a wicepremierem Władysław Gomułka, który rozpoczynał swoją wielką karierę polityczną. USA i Wielka Brytania uznały TRJN 5 lipca, a Francja zrobiła to już 29 czerwca, a więc dzień po jego powołaniu. Alianci pewnie nawet nie przeczytali stanowiska rządu londyńskiego, który już 15 czerwca oświadczył, że „tworzenie legalnego i niezależnego rządu jedności narodowej, opartego na woli ludzi swobodnie wyrażonej, praktycznie jest niemożliwe jak długo Republika Polska jest okupowana przez sowiecką armię i sowiecką policję polityczną (NKWD) oraz jak długo Polska jest odcięta od swych zachodnich sprzymierzeńców i całego cywilizowanego świata”. Stalinowskiego rządu nie uznały m.in. Stolica Apostolska, Hiszpania, Portugalia i Irlandia.
Dokładnie rok później, 5 lipca 1946 roku wydano dekret o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Jego zadaniem był nadzór nad wszystkimi publikacjami, publicznymi przedstawieniami teatralnymi i estradowymi oraz audycjami radiowymi i telewizyjnymi. Tak ścisła cenzura prewencyjna nie była znana w Polsce od czasu zaborów. Ciekawostką jest, że aż do 1980 roku ingerencje cenzorów w teksty drukowane nie były w ogóle oznaczane. Autorzy i wydawcy mieli obowiązek takiego przeredagowania ocenzurowanych fragmentów, by były one spójne i nie sugerowały usunięcia tekstu przez cenzurę.
Fot. domena publiczna. Władysław Gomułka na zdjęciu z roku 1947
