Będą kultywować pamięć o Powstaniu Wielkopolskim i jego bohaterach

W Ostrowie powstało Rejonowe Koło Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Powołała je do życia grupa regionalistów, dla których pamięć historyczna o niepodległościowym zrywie sprzed 105 lat była i jest nadal bardzo bliska. Chcą oni skupić wokół siebie działaczy i miłośników lokalnej historii, nie tylko z terenu naszego powiatu.

Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 to stowarzyszenie patriotyczne o zasięgu ponadregionalnym. Posiada około 90 kół w sześciu województwach, liczących łącznie około 2500 członków. Powstało 30 stycznia 1989 roku. Jego celem, zapisanym w statucie, jest między innymi krzewienie wiedzy i kultywowanie pamięci o Powstaniu Wielkopolskim oraz popularyzacja wartości, które przyświecały jego uczestnikom. Cele te są realizowane poprzez odczyty i prelekcje, działalność wydawniczą (książki i czasopisma), organizowanie konkursów i wystaw, dokumentowanie historii Powstania Wielkopolskiego. Odznaką organizacyjną Towarzystwa jest rozetka (biało-czerwona kokarda) z nadrukiem w środku „TPPW”. Najwyższą władzą Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/19 jest Krajowy Zjazd Delegatów. Na bieżąco pracami kieruje zarząd główny i wybrane z jego składu prezydium.

Certyfikat dla Ostrowa

1 marca 2024 roku w Sali Historycznej ostrowskiej Komendy Hufca ZHP przy ulicy Staszica spotkała się grupa osób, dla której troska o pamięć Powstania Wielkopolskiego jest szczególnie ważna. To harcerze, członkowie Ostrowskiego Towarzystwa Genealogicznego, opiekun grupy historyczno-rekonstrukcyjnej, a także potomkowie powstańców i regionaliści. Inicjatorem zebrania założycielskiego koła był harcmistrz Zbysław Jeżewski – przewodniczący Komisji Historycznej Komendy Hufca ZHP w Ostrowie Wielkopolskim. Przygotował on spotkanie organizacyjne przy wsparciu prezesa OTG Mariana F. Nowaka. Przybyło na nie 11 osób. Członkami założycielami (w kolejności alfabetycznej) zostali: Dawid Binek, Roman Budka, Roman Dolata, Jerzy Hnatyk, Zbysław K. Jeżewski, Danuta Jonak, Marian F. Nowak, Hieronim Pawelec, Jan Przybylski, Michał Wieczorkiewicz i Aleksandra Wiśniewska. Na spotkaniu jego uczestnicy postanowili utworzyć Rejonowe Koło Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, które w przyszłości skupiać będzie w swojej strukturze organizacyjnej także „Gniazda TPPW”, zawiązane w miejscowościach powiatu ostrowskiego i w poszczególnych szkołach.

W dalszej części zebrania wybrano Zarząd Rejonowego Koła TPPW 1918/1919, w skład którego weszli: harcmistrz Zbysław Jeżewski – prezes, Roman Dolata – sekretarz, Dawid Binek – skarbnik i Marian Franciszek Nowak – członek zarządu. Wybrano także delegata (prezesa Koła) na VI Zjazd Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego TPPW. Ustalono wstępne założenia w zakresie działalności Koła i jego zasięgu organizacyjnego. Założenie Koła w Ostrowie Wielkopolskim zaakceptował Zarząd Oddziału TPPW w Poznaniu, przyznając mu 14 marca stosowny Certyfikat. Zarząd Koła postanowił zwołać Walne Zgromadzenie Członków Koła na 17 maja 2024 roku. Chętni do wstąpienia do Towarzystwa proszeni są o kontakt z prezesem (tel. 692 576 795) lub sekretarzem (tel. 697 746 816). Zarząd Koła zaprasza potomków powstańców wielkopolskich i osoby, którym bliskie są wartości powstańcze, troska o ich groby, popularyzację tego niepodległościowego czynu i jego bohaterów. Zarządowi Koła zależy na „przyciągnięciu do siebie” ludzi aktywnych, zaangażowanych w staraniach o pamięć historyczną, głównie z terenu powiatu ostrowskiego, ale nie tylko.

Strażnicy historii

– Na marginesie podkreślić należy, że dotychczas taką rolę Koła TPPW w Ostrowie Wielkopolskim – w swojej działalności historycznej – wypełniało Ostrowskie Towarzystwo Genealogiczne. Warto przy tym zaznaczyć, że OTG ma na swoim koncie wiele zorganizowanych wystaw, spotkań i wydawnictw poświęconych Powstaniu Wielkopolskiemu i jego uczestnikom – podkreśla prezes OTG Marian F. Nowak.

W 2008 roku pod przewodnictwem Anety Franc wydano trzeci numer „Rocznika OTG” poświęcony powstańcom wielkopolskim z regionu ostrowskiego. Znalazł się tam także wykaz powstańców/działaczy niepodległościowych z powiatu ostrowskiego (ponad 1400 nazwisk). Wydano wówczas także płytę DVD „Źródła do dziejów Powstania Wielkopolskiego na Ziemi Ostrowskiej…” – wg projektu Anety Franc. Współorganizowano ze Starostwem Powiatowym i Gminą Przygodzice obchody 90. rocznicy Powstania Wielkopolskiego (prelekcje historyczne), przygotowując w Chacie Regionalnej pod kuratelą członka OTG, historyka Edmunda Radziszewskiego ciekawą wystawę „Powstanie Wielkopolskie w Powiecie Ostrowskim – uczestnicy i pamięć”. Na okoliczność 90-lecia Powstania OTG wydało także trzy pocztówki rocznicowe. Na 100-lecie Powstania przedsięwzięć organizacyjnych było zdecydowanie więcej. W 2018 roku w N/Klubie Towarzystwo zorganizowało wystawę (30 plansz wystawowych) zatytułowaną „Powstanie Wielkopolskie w regionie ostrowskim”.

Wystawa ta wędrowała po szkołach, by 15 lutego 2019 roku na stałe zawitać do SP nr 14, której nadano imię Powstańców Wielkopolskich. To też Konferencja Historyczna OTG z udziałem 13 prelegentów o historii i poezji powstania, spotkania z autorami publikacji powstańczych i wycieczka po miejscach pamięci Powstania w powiecie ostrowskim. W numerach 2018-2019 roku zaprezentowano obszerne artykuły poświęcone tej rocznicy. Na stulecie Powstania Wielkopolskiego OTG wydało także publikacje: „Wielkopolska pamięta 1918-2018”, „Miejsca pamięci Powstania Wielkopolskiego w Powiecie Ostrowskim” czy też „Ostrowskie stulecia”.

Na koniec warto też pamiętać, że 6 grudnia 1996 roku Zarząd Główny TPPW w Poznaniu, pragnąc inspirować i honorować osoby i instytucje, które wyróżniły bądź wyróżniają się w realizacji powyższej tematyki ciekawymi i znaczącymi działaniami popularyzatorskimi, twórczymi i naukowymi – ustanowił Nagrodę Honorową „Dobosz Powstania Wielkopolskiego”. Statuetka Dobosza jest miniaturą części Pomnika Dobosza, nazywanego Pomnikiem Powstańców i Wolności w Śremie. W 2023 roku – z rąk Marszałka Województwa Wielkopolskiego – takie wyróżnienie otrzymał jedyny ostrowianin – profesor Jerzy Pietrzak.